MỤC LỤC
Giới thiệu 3
BÀI 1: TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 15
I. Tăng trưởng kinh tế 15
1. Khái niệm tăng trưởng kinh tế 15
2. Các chỉ tiêu đo lường tăng trưởng kinh tế 16
3. Vai trò của tăng trưởng kinh tế 20
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế 22
II. Phát triển kinh tế và phát triển bền vững 23
1. Phát triển kinh tế 23
2. Các chỉ số đo lường phát triển kinh tế 23
3. Phát triển bền vững 25
4. Mối
quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững 26
5. Các chính sách đảm bảo mối
quan hệ này 27
III. Thành tựu
tăng trưởng và phát triển kinh tế 27
1. Tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) 27
2. GDP bình quân đầu người 28
3. Cơ cấu kinh tế 28
4. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) 28
5. Thương mại quốc tế 28
BÀI 2: HỘI NHẬP
KINH TẾ QUỐC TẾ 36
I. Khái niệm hội
nhập kinh tế quốc tế 36
II. Lý do và tầm quan trọng của hội nhập kinh tế quốc
tế 36
1. Lý do hội nhập kinh tế quốc tế 36
2. Tầm quan trọng của hội nhập kinh tế quốc tế 37
III. Các hình thức
hội nhập kinh tế quốc tế 38
1. Hội nhập kinh tế song phương 38
2. Hội nhập kinh tế khu vực 38
3. Hội nhập kinh tế toàn cầu 38
4. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tế 39
IV. Lợi ích và
thách thức của hội nhập quốc tế 39
1.
Lợi
ích của hội nhập quốc tế 40
2.
Thách
thức của hội nhập quốc tế 41
V. Vai trò của Việt Nam trong các tổ chức quốc tế 42
1. Vai trò trong WTO 42
2. Vai trò trong ASEAN 43
3. Vai trò trong các tổ chức khác 43
VI. Những thành tựu
của quá trình hội nhập quốc tế 43
1. Tăng trưởng kinh tế 43
2. Thu nhập bình quân đầu người 43
3. Thương mại quốc tế 44
4. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) 44
5. Tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA) 44
BÀI 3: BẢO HIỂM 50
I. Khái niệm về bảo
hiểm 50
1. Định nghĩa 50
2. Tính nhân văn và mục đích của bảo hiểm 50
II. Các loại hình
bảo hiểm 52
1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc 52
2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện 53
3. Bảo hiểm y tế 54
4. Bảo hiểm thất nghiệp 54
5. Bảo hiểm thương mại 55
III. Vai trò của bảo
hiểm 56
1. Đối với cá nhân và tổ chức 56
2. Đối với kinh tế - xã hội 57
3. Đối với Nhà nước 58
IV. Trách nhiệm
công dân khi tham gia bảo hiểm 59
1.
Nâng
cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo hiểm 59
2.
Thực
hiện nghiêm túc nghĩa vụ đóng bảo hiểm 59
3. Tuyên truyền, khuyến khích người khác tham gia bảo hiểm 60
V. Quá trình phát triển bảo hiểm xã hội tại Việt
Nam 60
1. Số người tham gia BHXH 60
2. Thu và chi BHXH 61
3. Kết dư quỹ BHXH 61
4. Tỷ lệ bao phủ BHXH 61
BÀI 4: AN SINH XÃ
HỘI 68
I. Khái niệm an sinh xã hội 68
1. Định nghĩa 68
2. Mục tiêu của an sinh xã hội 68
II. Các chính sách an sinh xã hội cơ bản 70
1.
Bảo
hiểm xã hội 70
2.
Bảo
hiểm y tế 70
3.
Bảo
hiểm thất nghiệp 71
4.
Trợ
cấp xã hội 71
5.
Chính
sách tín dụng ưu đãi 71
III. Vai trò của
an sinh xã hội 72
1.
Đối
với cá nhân 72
2.
Đối
với kinh tế - xã hội 73
3.
Đối
với Nhà nước 74
IV. Trách nhiệm của
công dân trong an sinh xã hội 75
1.
Tham
gia đầy đủ các loại bảo hiểm 75
2.
Ủng
hộ và tuân thủ các chính sách an sinh xã hội 75
3.
Tham
gia các hoạt động hỗ trợ cộng đồng 76
V. Thực hiện an sinh xã hội tại Việt Nam trong 10
năm qua 76
1. Giảm nghèo bền vững 77
2. Tạo việc làm và giảm tỷ lệ thất nghiệp 77
3. Phát triển bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế 77
4. Hỗ trợ người có công và đối tượng bảo trợ xã hội 77
5. Phát triển dịch vụ xã hội cơ bản 77
BÀI 5: LẬP KẾ HOẠCH
KINH DOANH 84
I. Kế hoạch kinh doanh 84
1. Nội dung 84
2. Phân tích thị trường 85
3. Ví dụ kế hoạch kinh doanh cho cửa hàng hoa
tươi hướng
đến khách hàng trẻ 86
II. Sự cần thiết phải lập kế hoạch kinh doanh 87
1. Định hướng rõ ràng cho hoạt động kinh doanh 87
2. Dự báo và quản lý rủi ro 88
3. Huy động và quản lý hiệu quả nguồn lực 88
4. Phân tích thị trường và xác định khách hàng 88
5. Đánh giá và kiểm soát hoạt động kinh doanh 89
6. Tăng tính cạnh tranh 89
7. Thúc đẩy tinh thần làm việc và hợp tác 89
III. Các bước lập
kế hoạch kinh doanh 90
1. Định hướng kinh doanh 90
2. Mục tiêu và chiến lược kinh doanh 93
3. Các điều kiện thực hiện hoạt động kinh doanh 95
4. Kế hoạch hoạt động 98
5. Rủi ro tiềm ẩn và biện pháp xử lý 101
BÀI 6: TRÁCH NHIỆM
XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP 110
I. Khái niệm trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 110
1. Định nghĩa 110
2. Vai trò của trách nhiệm xã hội đối với doanh
nghiệp 111
II. Các hình thức thực hiện trách nhiệm xã hội của
doanh nghiệp 113
1.
Trách
nhiệm pháp lý 113
2.
Trách
nhiệm kinh tế 113
3.
Trách
nhiệm đạo đức 114
4.
Trách
nhiệm nhân văn 114
III. Ý nghĩa của
việc thực hiện trách nhiệm xã hội 115
1.
Đối
với doanh nghiệp 115
2.
Đối
với xã hội 116
IV. Trách nhiệm của
công dân trong thực hiện trách nhiệm
xã hội của doanh nghiệp 118
1.
Tuân
thủ pháp luật 118
2.
Bảo
vệ quyền lợi người lao động 119
3.
Đảm
bảo chất lượng sản phẩm 119
4.
Tham
gia các hoạt động xã hội 120
V. Phê phán những biểu hiện thiếu trách nhiệm đối
với
xã hội của doanh nghiệp 121
1. Các hành vi thiếu trách nhiệm 121
2. Hậu quả 123
BÀI 7: QUẢN LÝ
THU, CHI TRONG GIA ĐÌNH 130
I. Mở đầu 130
1. Khái niệm quản lý thu, chi trong gia đình 130
2. Tầm quan trọng của quản lý thu, chi trong gia
đình 130
II. Thói quen chi tiêu và các mục tiêu tài chính của
gia đình 132
A. Thói quen chi tiêu của gia đình 132
B. Các mục tiêu tài chính của gia đình 133
C. Kết hợp thói quen chi tiêu và mục tiêu tài
chính 135
D. Ví dụ: Lập kế hoạch cho thói quen chi tiêu và mục
tiêu tài chính 136
III. Các bước lập
và thực hiện kế hoạch thu chi trong gia đình 137
1. Xác định tổng thu nhập của gia đình 137
2. Liệt kê các khoản chi tiêu của gia đình 137
3. Lập bảng kế hoạch thu chi 138
4. Đặt mục tiêu tài chính 139
5. Thực hiện kế hoạch thu chi 139
6. Kiểm tra và điều chỉnh kế hoạch 139
7. Tiết kiệm và đầu tư 140
8. Quản lý các khoản nợ 140
IV. Kết luận 141
1. Tóm tắt ý nghĩa của quản lý thu, chi trong gia
đình 141
2. Lời khuyên 141
BÀI 8: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ
KINH DOANH VÀ NỘP THUẾ 149
I. Mở đầu 149
1. Khái niệm quyền và nghĩa vụ của công dân về
kinh doanh
và nộp thuế 149
2. Tầm quan trọng của quyền và nghĩa vụ về kinh
doanh và thuế 150
3. Tầm quan trọng đối với cá nhân và xã hội 150
II. Nội dung chính 151
1. Quyền của công dân trong kinh doanh 151
2. Nghĩa vụ của công dân trong kinh doanh 154
3. Quyền và nghĩa vụ của công dân về nộp thuế 155
III. Kết luận 156
1. Tóm tắt ý nghĩa của quyền và nghĩa vụ của công
dân về
kinh doanh và nộp thuế 156
2. Lời khuyên: 156
BÀI 9: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ
SỞ HỮU TÀI SẢN VÀ TÔN TRỌNG TÀI SẢN
CỦA NGƯỜI KHÁC 163
I. Mở đầu 163
Khái niệm quyền và
nghĩa vụ về sở hữu tài sản 163
1. Quyền sở hữu tài sản 163
2. Nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác 163
Tầm quan trọng của
quyền và nghĩa vụ về tài sản 164
1. Đảm bảo sự công bằng, trật tự trong xã hội 164
2. Bảo vệ lợi ích cá nhân và cộng đồng 164
3. Góp phần xây dựng xã hội văn minh, phát triển 164
II. Nội dung chính 165
1. Quyền của công dân về sở hữu tài
sản 165
2. Nghĩa vụ của công dân về tôn trọng tài sản của
người khác 167
3. Mối quan hệ giữa quyền sở hữu và nghĩa vụ tôn
trọng tài sản 168
III. Kết luận 170
1. Tóm tắt lại quyền và nghĩa vụ của công dân về
tài sản 170
2. Lời khuyên 170
BÀI 10: QUYỀN VÀ
NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN
TRONG HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH 177
I. Khái niệm hôn nhân và gia đình 177
1. Khái niệm hôn nhân 177
2. Khái niệm gia đình 177
II. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong hôn nhân 178
1.
Quyền
trong hôn nhân 178
2.
Nghĩa
vụ trong hôn nhân 179
III. Quyền và
nghĩa vụ của công dân trong gia đình 180
1.
Giữa
vợ và chồng 180
2.
Giữa
cha mẹ và con cái 180
IV. Quy định pháp
luật về độ tuổi kết hôn, quyền và nghĩa vụ
của vợ chồng, và bình đẳng giới trong gia
đình 182
1.
Độ
tuổi kết hôn theo quy định pháp luật 182
2.
Quyền
và nghĩa vụ của vợ chồng 183
3.
Vấn
đề bình đẳng giới trong gia đình 185
BÀI 11: QUYỀN VÀ
NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN
TRONG HỌC TẬP 192
I. Khái niệm quyền và nghĩa vụ trong học tập 192
1. Khái niệm quyền học tập 192
2. Khái niệm nghĩa vụ học tập 192
II. Quyền của công
dân trong học tập 193
1. Quyền được học tập 193
2. Quyền được lựa chọn hình thức học tập 193
3. Quyền được hỗ trợ học tập 193
III. Nghĩa vụ của
công dân trong học tập 194
1. Nghĩa vụ học tập bắt buộc 194
2. Nghĩa vụ nỗ lực trong học tập 194
3. Nghĩa vụ tuân thủ quy định của cơ sở giáo dục 195
IV. Pháp luật và các chính sách về quyền và nghĩa vụ học tập 195
1. Quy định của pháp luật về học tập 195
2. Chính sách hỗ trợ giáo dục 196
BÀI 12: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG
BẢO VỆ, CHĂM SÓC SỨC KHỎE VÀ
ĐẢM BẢO
AN SINH XÃ HỘI 202
I. Khái niệm bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và an sinh
xã hội 202
1. Bảo vệ, chăm sóc sức khỏe 202
2. An sinh xã hội 202
II. Quyền của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức
khỏe
và an sinh xã hội 203
1.
Quyền
bảo vệ và chăm sóc sức khỏe 203
2.
Quyền
đảm bảo an sinh xã hội 204
III. Nghĩa vụ của công
dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe
và an sinh xã hội 204
1.
Nghĩa
vụ bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng 204
2.
Nghĩa
vụ đóng góp vào các quỹ bảo hiểm 205
3.
Nghĩa
vụ tôn trọng và thực hiện chính sách an sinh xã hội 206
IV. Các chính sách
pháp luật về bảo vệ sức khỏe và an sinh
xã hội 206
1.
Chính
sách bảo vệ sức khỏe 206
2.
Chính
sách an sinh xã hội 207
3.
Biện
pháp xử lý vi phạm 207
BÀI 13: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG
BẢO VỆ DI SẢN VĂN HÓA, MÔI TRƯỜNG VÀ
TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN 214
I. Khái niệm 214
1. Di sản văn hóa 214
2. Môi trường 215
3. Tài nguyên thiên nhiên 215
II. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di
sản văn hóa 216
1. Quyền của công dân trong bảo vệ di sản văn
hóa 216
2. Nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ di sản văn
hóa 217
3. Xử lý vi phạm liên quan đến quyền và nghĩa vụ
bảo vệ
di sản văn hóa 218
III. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ
môi trường
và tài nguyên thiên nhiên 219
1. Quyền của công dân trong bảo vệ môi trường và
tài
nguyên thiên nhiên 219
2. Nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ môi trường
và tài
nguyên thiên nhiên 220
3. Ví dụ 222
4. Một số biện pháp nâng cao trách nhiệm của công
dân 222
5. Kết luận 223
IV. Các chính sách
pháp luật liên quan 223
1. Chính sách bảo vệ di sản văn hóa 223
2. Chính sách bảo vệ môi trường 224
3. Chính sách quản lý tài nguyên thiên nhiên 225
4. Quy định pháp luật về sử dụng tài nguyên thiên
nhiên 225
BÀI 14: KHÁI QUÁT
CHUNG VỀ PHÁP LUẬT QUỐC TẾ 232
I. Khái niệm pháp luật quốc tế 232
1. Định nghĩa 232
2. Chủ thể của pháp luật quốc tế 232
II. Đặc điểm của pháp luật quốc tế 234
1. Nguồn gốc 234
2. Không có cơ quan lập pháp chung 235
3. Phạm vi áp dụng 235
4. Tính tự nguyện 236
III. Các nguyên tắc
cơ bản của pháp luật quốc tế 237
1. Nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc
gia 237
2. Nguyên tắc tự quyết của các dân tộc 237
3. Nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ
của
quốc gia khác 238
4. Nguyên tắc cấm dùng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng
vũ lực 238
5. Nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp
quốc tế 239
6. Nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác với
các quốc
gia khác 240
7. Nguyên tắc thực hiện nghĩa vụ quốc tế một cách
tận tâm,
thiện chí 242
IV. Vai trò của
pháp luật quốc tế 242
1. Duy trì hòa bình và an ninh quốc tế 242
2. Điều chỉnh quan hệ giữa các quốc gia 243
3. Bảo vệ quyền con người và công bằng quốc tế 244
4. Thúc đẩy hợp tác quốc tế 244
V. Mối quan hệ giữa pháp luật quốc tế và pháp luật
quốc gia 245
1. Khái niệm và phạm vi 245
2. Mối quan hệ phụ thuộc và bổ trợ 245
3. Sự khác biệt và ưu tiên 246
4. Tác động của pháp luật quốc tế đối với pháp luật
quốc gia 247
5. Tác động của pháp luật quốc gia đối với pháp
luật quốc tế 247
6. Mối quan hệ điều chỉnh trong trường hợp xung đột
pháp luật 247
7. Ví dụ 248
BÀI 15: MỘT SỐ NỘI
DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG PHÁP QUỐC TẾ VỀ DÂN CƯ, LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC GIA 254
I. Khái niệm và vai trò của công pháp quốc tế về
dân cư,
lãnh thổ, biên giới quốc gia 254
1. Khái niệm công pháp quốc tế 254
2. Vai trò của công pháp quốc tế 254
II. Công pháp quốc tế về dân cư 256
1. Khái niệm dân cư 256
2. Quyền và nghĩa vụ của công dân 257
3. Người nước ngoài 257
4. Người không quốc tịch và người tị nạn 258
III. Cư trú chính
trị và bảo hộ công dân 259
1. Cư trú chính trị 259
2. Bảo hộ công dân 260
3. Ý nghĩa của cư trú chính trị và bảo hộ công
dân 261
4. Thách thức và giải pháp trong thực hiện cư trú
chính trị
và bảo hộ công dân 262
5. Liên hệ thực tế 263
6. Kết luận 263
IV. Công pháp quốc
tế về lãnh thổ 263
1. Khái niệm lãnh thổ quốc gia 263
2. Chủ quyền lãnh thổ 264
3. Các phương thức xác lập lãnh thổ 264
4. Tranh chấp lãnh thổ 265
V. Công pháp quốc
tế về biên giới quốc gia 266
1. Khái niệm biên giới quốc gia 266
2. Quy định về biên giới quốc gia 267
3. Giải quyết tranh chấp biên giới 267
VI. Công pháp quốc tế về các vùng biển thuộc chủ
quyền và
quyền chủ quyền quốc gia 269
1. Khái quát về công pháp quốc tế về các vùng biển 269
2. Các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền
quốc gia 269
3. Quyền và nghĩa vụ của quốc gia ven biển 271
4. Liên hệ thực tế về quyền chủ quyền của Việt
Nam 272
BÀI 16: MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI
THẾ GIỚI (WTO) VÀ HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 280
I. Giới thiệu chung 280
1. Khái niệm WTO 280
2. Hợp đồng thương mại quốc tế 281
II. Các nguyên tắc cơ bản của WTO 282
1. Nguyên tắc không phân biệt đối xử 282
2. Nguyên tắc tự do hóa thương mại 283
3. Nguyên tắc cạnh tranh công bằng 283
4. Nguyên tắc minh bạch 284
5. Nguyên tắc ưu đãi cho các nước đang phát triển
và chậm phát triển 284
III. Khái niệm và
các loại hợp đồng thương mại quốc tế 286
1. Khái niệm 286
2. Các loại hợp đồng thương mại quốc tế 287
IV. Các nguyên tắc
cơ bản trong hợp đồng thương mại quốc tế 289
1. Nguyên tắc tự do giao kết hợp đồng 289
2. Nguyên tắc thiện chí, hợp tác 290
3. Nguyên tắc tuân thủ hợp đồng đã giao kết 290
Phụ lục: CÁC THUẬT NGỮ 296